محدودیت های کالبدی و زیست محیطی کارآفرینی در روستاهای پیرامونی مرز و تالاب بین‌المللی هامون (مورد مطالعه: بخش قرقری، شهرستان هیرمند)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

2 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران،

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

4 کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

چکیده

جوامع روستایی ارتباط تنگاتنگی با محیط پیرامون خود دارند که بسیاری از ویژگی‌های آن‌ها منجر به توسعه کارآفرینی و تقویت اقتصاد روستایی می‌گردد و بعضی دیگر، توسعه کارآفرینی را با محدودیت مواجه ساخته، پیشرفت اقتصادی را به تأخیر می-اندازند. با توجه به اثرات محدودیت‌های کالبدی و زیست‌‌محیطی بر توسعه کارآفرینی در روستاهای پیرامونی مرز و تالاب بین‌المللی هامون، هدف پژوهش حاضر، تحلیل اثرات این محدودیت‌ها در روستاهای بخش قرقری شهرستان هیرمند می‌باشد. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که در آن از روش اسنادی برای بررسی سوابق و تبیین مسئله و از روش پیمایشی (با ابزار مصاحبه و تکمیل پرسشنامه) برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز در سطح روستا استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش شامل سرپرستان خانوارهای ساکن در محدوده موردمطالعه می‌باشد که با توجه به تعداد خانوارهای ساکن در محدوده موردمطالعه و استفاده از فرمول کوکران، تعداد 348 نمونه برای تکمیل پرسشنامه‌های تحقیق محاسبه گردید. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و تحلیلی، مدل ARAS و نرم‌افزارهای SPSS، Choice Expert و ArcGIS انجام گردیده است. نتایج مدل ARAS در بررسی شدت محدودیت‌های کارآفرینی در روستاهای موردمطالعه نشان می‌دهد که محدودیت‌های کالبدی در 6/58 درصد از روستاها و محدودیت‌های زیست‌محیطی نیز در 9/68 درصد از روستاها در سطح شدید یا بسیار شدید می‌باشد. همچنین بر اساس نتایج آزمون فریدمن، محدودیت‌های ناشی از وجود دیوار مرزی با میانگین 487/0 و محدودیت دسترسی به منابع آب با میانگین 393/0 به ترتیب بالاترین محدودیت‌های کالبدی و زیست‌محیطی را در بین محدودیت‌های متنوع در هر بعد به خود اختصاص می‌دهند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Physical and environmental constraints of entrepreneurship in the villages surrounding the border and Hamoon International Wetland (The study of District Ghorghori, Hirmand County)

نویسندگان [English]

  • Mohsen Sanadgol 1
  • Sadegh Asghari Lafmejani 2
  • Gharib Fazelnia 3
  • Mohammad Pirani 4
1 Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University, Iran.
2 Associate Professor of Geography and Rural Planning, Department of Geography, University of Zabol, Iran.
3 Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University, Iran.
4 Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities, Zabol University, Iran.
چکیده [English]

Due to their existential, functional and structural nature, rural communities are closely related to their surrounding environment. Many features of their surrounding environment lead to the development of entrepreneurship and strengthen the rural economy, and some other features limit the development of entrepreneurship and delay economic progress. Considering the effects of physical and environmental constraints on entrepreneurial development in the villages Surrounding the border and Hamoon International Wetland, the aim of this research was to analyze the effects of these constraints in the villages of Ghorghori District of Hirmand County. This research is of descriptive-analytical type in which the documentary method has been used to review the records and explain the problem and the survey method (with interview tools and completing a questionnaire) has been applied to collect the required data at the village level. The statistical population of the study includes the head of households living in the study area. According to the number of households living in the study area (3492 households) and the use of Cochran's formula, 348 samples were calculated to complete the research questionnaires. Data analysis was performed using descriptive and inferential statistical methods, ARAS model and SPSS, Choice Expert and ArcGIS software. The results of ARAS model in examining the severity of entrepreneurial constraints in the studied villages show that physical constraints in 58.6% of villages and environmental constraints in 68.9% of villages are severe or very severe.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Entrepreneurship
  • Physical Constraint
  • Environmental Constraint
  • Rural Household

مراجع

اصغری لفمجانی، ص. و فرهمند، ج. 1395. واکاوی مشکلات توسعه کالبدی ـ فیزیکی در روستاهای کوهستانی (منطقه مطالعه: شهرستان کامیاران). برنامه‌ریزی فضایی جغرافیا، 6 (2): 56-37.
اصغری لفمجانی، ص. و نادریان‌فر، م. 1394. تحلیل فضایی اثرات ماسه‌های روان در روستاهای شهرستان هیــرمند. آمایش جغـرافیایـی فضا، 5 (18): 30-17.
بارانی‌پسیان، و.، پوراکرمی، م.، فتوحی‌مهربانی، ب. و پوراکرمی، س. 1396. تحلیل روند خشک ‌شدن دریاچه ارومیه و مهم‌ترین تأثیرات آن بر سکونتگاه‌های پیرامونی. پژوهش‌های روستایی، 8 (3): 453- 438.
بدری، ع.، دربان آستانه، ع. و سعدی، س. 1396. تأثیر بازارچه‌های مرزی بر ارتقاء شاخص‌های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین (مطالعه‌ موردی مرز باشماق مریوان). برنامه‌ریزی فضایی (جغرافیا)، 7 (3): 62-41.
بدری، ع.، دربان آستانه، ع. و سعدی، س. 1397. تأثیر بازارچه‌های مرزی در توسعه سیاسی- فضایی مناطق روستایی مرزی (مطالعه‌ موردی: مرز باشماق مریوان). جغرافیا و توسعه، 16 (51): 24-1.
جمینی، د.، جمشیدی، ع.، کماسی، ح. و هوشنگی، ع. 1395 (الف). تحلیل موانع توسعه کارآفرینی زنان در نواحی روستایی (مورد: روستاهای شهرستان چرداول). اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 5 (4): 63-45.
جمینی، د.، ذوالفقاری، ا.ع.، نصرآبادی، ز. و قبادی، ش. 1395 (ب). چالش‌های زیست‌محیطی و اثرات آن بر ساکنین روستای بدرآباد با استفاده از روش نظریه بنیادی. جغرافیا و پایداری محیط، 6 (19):87-71.
حسینی، م.، منشی‌زاده، ر.، رضویان، م. و مریدسادات، پ. 1398. بررسی موانع توسعه پایدار اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی با رویکرد کارآفرینی (مطالعه موردی: شهرستان کیار- استان چهارمحال و بختیاری). نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 12 (1): 62-41.
حسینی‌نیا، غ.ح. و فلاحی، هـ. 1396. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی روستایی (نمونه مطالعه: مناطق روستایی شهرستان منوجان). پژوهش‌های روستایی، 8 (1): 37-22.
دهمرده، م.، داورپناه، م. 1399. تحلیل موانع کارآفرینی روستایی در شهرستان زابل. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 7 (2): 58-45.
رحمانیان کوشککی، م. و زارعی، ی. 1397. واکاوی سازه‌های فردی و اجتماعی موثر بر توسعه کارآفرینی روستایی با تاکید بر بخش کشاورزی کامفیروز شهرستان مرودشت. پـــژوهش‌های روسـتایی، 9 (2): 307-292.
رشیدیان، ف.، کلانتری، خ. و  براتی، ع. 1400. چالش‌ها و راهکارهای توسعه کارآفرینی روستایی در شهرستان بهار. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 8 (4): 20-1.
رضایی، ب.، نادری، ن. و سلیمانی، م. 1399. راهبردهای توسعه اکوسیستم کارآفرینی در نواحی روستایی شهرستان کرمانشاه. اقتصاد فضا و توسعه روستایی، ۹ (۳۱): 94-67.
زندیه، ش.، صرافی زاده قزوینی، ا.، عالم تبریز، ا. و سخدری، ک. 1399. الگوی توسعه کارآفرینی روستایی مبتنی بر توانمندسازی شناختی و تبیین نقش محیط نهادی در آن (مطالعه موردی کسب‌و‏کارهای روستایی). روستا و توسعه، 23 (2): 87-63.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان سیستان و بلوچستان. 1397. سالنامه آماری استان سیستان و بلوچستان. معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان سیستان و بلوچستان، زاهدان.
سجاسی‌قیداری، ح. و محمودی، ح. 1397. نقش جاذبه‌های فرهنگی- تاریخی مقصدهای روستایی در توسعه گردشگری (مطالعه‌ موردی: شهرستان‌های مشهد و بینالود). مطالعات توسعه اجتماعی - فرهنگی، 7 (1): 141-113.
سجاسی‌قیداری، ح.، شایان، ح. و واعظ طبسی، ع. 1398. سنجش مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکت‌های کارآفرینی کشاورزی در مناطق روستایی (مورد مطالعه: دهستان‌های شهرستان‌های کاشمر و بردسکن و خلیل آباد). پژوهش‌های روستایی، 10 (2): 213-200.
شاطریان، م.، نصرآبادی، ز. و منصوریان، ف. 1396. تحلیل موانع کارآفرینی زنان روستایی در شهرستان کاشان. اقتصاد فضـا و تـوسعه روستایی، 6(21): 196-181.
شجاعی‌فرد، ع. 1398. توانمندسازی و ایجاد کارآفرینی روستایی در محیط‌های کسب و کار کوچک (مورد: دهستان آیسین- شهرستان بندرعباس). برنامه‌ریزی منطقه‌ای، 9 (36): 196-185.
عقبایی، ف.، استعلاجی، ع. و کردوانی، پ. 1398. تبیین قابلیت‌های کارآفرینی در مناطق روستایی (مطالعه‌ مـوردی منطقه سبلان). جغرافیا، 17 (60): 46-33.
قدیری معصوم، م.، چراغی، م.، کاظمی، ن. و زارع، ز. 1393. تحلیل موانع توسعه کارآفرینی در نواحی روستایی (مطالعه موردی دهستان غنی بیگو شهرستان زنجان). اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 3 (7): 17-3.
قدیری معصوم، م.، مطیعی لنگرودی، ح.، زالی، م. و غلامی، ع. 1398. پهنه‌بندی فضایی مزیت نسبی کارآفرینی روستایی و عوامل مؤثر در آن (مورد مطالعه: شهرستان پارس‌آباد). پژوهش‌های روستایی،10 (1): 145-130.
کریم‌زاده، ح. و مجنونی‌توتاخانه، ع. 1398. مدل‌سازی توسعه کارآفرینی روستایی مبتنی بر ظرفیت‌های محلی: مطالعه ‌موردی سکونتگاه‌های روستایی شهرستان بناب. روستا و توسعه، 22 (1): 110-87.
کشاورز، م. 1397. واکاوی تعیین‌کننده‌ها و پیشران‌های توسعه کارآفرینی روستایی در ایران با رویکرد فراتحلیل. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 49 (4): 778-765.
محمدی‌تمری، ز.، رستگاری، ح. و شریف‌زاده، م. 1398. غربالگری فازی و ارزیابی موانع و مشکلات کارآفرینی روستایی ایران. پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 12 (1): 14-1.
محمدی‌خیاره، م. و عرفان‌نیا، ا. 1398. شناسایی و اولویت‌بندی چالش‌ها و فرصت‌های کارآفرینی روستایی: مطالعه موردی دهستان‌های باقران، القورات و شاخن شهرستان بیرجند. روستا و توسعه، 22 (4): 122-91.
مؤمنی‌هلالی، هـ.، عباسی، ع. و صدیقی، ح. 1400. توسعه کسب‌وکارهای روستایی در پرتو زیست‌بوم کارآفرینی. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 8 (1): 30-17.
میرلطفی، م.ر.، بندانی، م. و نادیان‌فر، م. 1393. تحلیل اثرات اقتصادی ـ اجتماعی احداث دیوار مرزی بر مناطق روستایی سیستان. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 14 (35): 116-95.
ولائی، م.، کریم‌زاده، ح. و منافی‌آذر، ر. 1397. تحلیل موانع توسعه کسب‌و‌کارهای خرد در نواحی روستایی شهرستان میاندوآب. اقتصاد فضا و توسعه روسـتایی، 7 (25): 208-183.
ویسی، ف.، قربانی، م. و داستوار، ع. 1396. تحلیل اثر بازارچه‌های مرزی بر معیشت پایدار پس‌کرانه‌های روستایی (مورد مطالعه: بخش خاومیرآباد شهرستان مریوان). پژوهش‌های روستایی، 8 (3): 535-518.  
یاسوری، م.، قرشی، م. و وطن خواه، ژ. 1394. تحلیل موانع و راهکارهای توسعه کارآفرینی زنان روستایی دهستان گوراب پس فومن. پــژوهش‌های روستایی، ۶ (۲):342-323.
Heidari Sarban, V. 2015. Study the Factors Effective on the Success of Rural Entrepreneurs in the Rural Areas of Ardabil Province. Geography and Development Iranian Journal, 13(38): 151-168.
Heriot, K.C., and Campbell, N.D. 2002. A New Approach to Rural Entrepreneurship: A Case Study of Two Rural Electric Cooperatives. Entrepreneurship in a Diverse World, 10 (1):1-11.
Iskandarini, K. 2014. The Impact of Entrepreneurial Barrier Toward Entrepreneurial Intention for Decreasing Unemployment through Community Empowerment, The 5th Indonesia International Conference on Innovation, Entrepreneurship, and Small Business IICIES 2013 Procedia Social and Behavioral Sciences, 115: 166-174.
Lopez, M., Cazorla, A., and Panta, M.D.P. 2019. Rural Entrepreneurship Strategies: Empirical Experience in the Northern Sub-Plateau of Spain. Sustainability, 11(5): 1-15.
Jayadatta, S. 2017. Major Challenges and Problems of Rural Entrepreneurship in India. IOSR Journal of Business and Management, 19(9): 35-44.
Movahedi, R. and Yaghoubi-Farani, A. 2012. Analysis of the Barriers and limitations for the Development of Rural Women’s Entrepreneurship. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 15(4): 469-487.
Muhammad, N., McElwee, G. and Dana, L. P. 2017. Barriers to the Development and Progress of Entrepreneurship in Rural Pakistan. International Journal of Entrepreneurial Behavior and Research, 23(2): 279-295.
Zavadskas, E.K. and Turskis, Z. 2010. A New Additive Ratio Assessment (ARAS) Method in Multicriteria Decision - Making. Technological and Economic Development of Economy, 16 (2): 159-172.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار