از واکاوی شکنندگی زنجیره ارزش کسب‌ و کارهای کشاورزی تا ارائه راهکارهایی برای چابکی آن: مورد مطالعه صنعت زنبورداری و محصولات زنبور عسل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی‌ارشد، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده اقتصاد مدیریت و حسابداری، یزد، ایران

2 کارشناسی، گروه مهندسی صنایع، دانشکده فنی مهندسی شرق، گیلان، ایران

چکیده

صنعت زنبورداری یکی از محورهای کارآفرینی کشاورزی تلقی شده که علاوه بر حفظ اکوسیستم، منجر به توسعه اقتصادی می‌شود. با وجود پتانسیل در این صنعت و گستردگی تأثیرات آن در بخش کشاورزی متاسفانه در زنجیره ارزش صنعت زنبورداری و محصولات زنبور عسل وجود دارد؛ لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی شکنندگی‌های زنجیره ارزش این صنعت، واکاوی و ارائه راهکار برای شکست ناپذیری آن انجام شده است. به این منظور جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های دلالت پژوهی، معیار پایه و تاپسیس استفاده شده است. در ابتدا با استفاده از مطالعه کتابخانه‌ای اسناد ده مورد از عوامل شکننده شناسایی شد؛ سپس با استفاده پرسشنامه و روش معیار پایه تحلیل شد و وزن هر یک از آنها به دست آمد. در نهایت با استفاده از اوزان حساب شده راهبردهای استخراجی با استفاده از روش تاپسیس مورد بررسی قرار گرفت. مطابق با یافته‌های پژوهش، انتقال دستاوردهای علمی مؤسسات آموزشی-پژوهشی جهت استفاده کاربردی زنبورداران از طریق کارگاه‌ها و سمینارها در مقایسه با سایر راهبردها دارای بیشترین امتیاز می‌باشد و پس از آن راهبردهای زمینه‌ سازی فرهنگی جهت همکاری کشاورزان با زنبورداران جهت اطلاع از زمان سم‌پاشی در نزدیکی کلونی‌ها و مطالعه زنجیره ارزش و ایجاد شیوه‌ نامه‌های اجرایی-عملیاتی در سطح کلان و خرد جهت استقرار زنجیره ارزش محصولات مرتبط با زنبورعسل در جایگاه‌های دوم و سوم قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

From Analyzing the Fragility of the Value Chain of Agricultural Businesses to Providing Solutions for its Agility: A Study of the Beekeeping Industry and Bee Products

نویسندگان [English]

  • S. Sina Masoumi 1
  • Mohammad Hosein Asgharpour 2
1 Independent Researcher
2 Bachelor's degree in Industrial Engineering, University of Guilan
چکیده [English]

The beekeeping industry is considered one of the axes of agricultural entrepreneurship which, in addition to preserving the ecosystem, leads to economic development. Despite the potentials in this industry and the extent of its effects in the agricultural sector, unfortunately, there are problems in the value chain of the beekeeping industry and bee products. Therefore, the present study was conducted with the aim of identifying the fragility of the value chain of this industry and providing a solution for it to reach invincibility. For this purpose, to analyze the data, the methods of signification research, BCM and TOPSIS have been used. Initially, ten fragile factors were identified using a document library study; Then, the basic criterion method was analyzed and the weight of each of them was obtained. Finally, using calculated weights, the extraction strategies were examined using the TOPSIS method. According to the research findings, the transfer of scientific achievements of educational-research institutes for the practical use of beekeepers through workshops and seminars has the highest score compared to other strategies. Colonies and value chain studies and the creation of executive-operational procedures at the macro and micro levels to establish the value chain of bee-related products are in the second and third positions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Beekeeping Industry
  • Value Chain
  • Honey Bee
  • Basic Benchmarking Method

مراجع

  1.  ابراهیم­پور، م.، معصومی، س­س. 1400. مدیریت زنجیره ارزش. انتشارات دانشگاه گیلان.

    1. ایرنا. 1398. امسال 112 هزار تن عسل در کشور تولید می‌شود. کد خبر: 83705067.
    2. ایرنا. 1399. بیمه، حسرت بزرگ زنبورداران شاهرود و میامی. کد خبر: 83823722.
    3. ایرنا. 1399. سموم دفع آفات دشمن زنبورداران گلستانی. کد خبر: 83760523.
    4. ایرنا. 1399. حمایت از نوآوری‌ها برای توسعه صنعت زنبورداری. کد خبر: 84135614
    5. ایرنا. 1399. شیوع کرونا و تلخ شدن شیرینی عسل به کام زنبورداران مازنداران. کد خبر: 83766195.
    6. ایرنا. 1399. عسل تولیدی کهگیلویه و بویراحمد مستلزم کیفی سازی و برندسازی است. کدخبر: 84145293.
    7. ایرنا. 1399. زنجیره ناقص، چالش زنبورداری کردستان است. کد خبر: 84092304.
    8. ایرنا. 1400. شیوه‌نامه اجرایی زنجیره ارزش محصولات زنبور عسل امسال نهایی می‌شود .کد خبر: 84282639.
    9. ایسنا. 1398. تشکیل زنجیره تولید در حوزه زنبورداری. کد خبر: 98032913881.
    10. ایسنا. 1399. سمپاشی‌ها با طبیعت چه می‌کند؟. کد خبر: 99022215602.
    11. ایسنا. 1400. زنبورداران زیر 50 سال مشمول بیمه تأمین اجتماعی می­شوند. کد خبر: TABRIZ-20885.
    12. ایلنا. 1397. تحقیق و توسعه حلقه مفقوده در زنجیره ارزش فعالیت­های شبکه تعاونی صنعت زنبورداری کشور است. کد خبر: 716992.
    13. ایمنا. 1398. ظرفیت اقتصادی عسل نیازمند نگاه ویژه مسئولان. کد خبر: 395328.
    14. بهشتی، ع.، منفرد، ع. 1391. تجاری­سازی حشرات و فرآورده­های آنها. علوم و فنون زنبور عسل ایران، 3(6): 14-25.
    15. بیگی، ح. 1397. اپی توریسم؛ گردشگری زنبور عسل. علوم و فنون زنبور عسل، علوم و فنون زنبور عسل ایران. 9(16): 12-18.
    16. پرهیزگار، ا.، مظفری، م. ­م. 1395. بررسی وضعیت اقتصادی صنعت زنبورداری توام با تحلیل اثرات افزایش قیمت نهادهای تولیدی (مطالعه موردی: زنبورداران مراتع الموت). تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 8(2): 47-75.
    17. پورمحمدی، ح. 1375. بررسی اقتصادی صنعت زنبورداری در ایران. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و اقتصاد، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق (ع).
    18. پول­نیوز. 1395. صنعت زنبورداری ایران نیازمند ارتقای کیفی و ارزش است. کد خبر: 183244.
    19. جوان آنلاین 1397. تنها 5 درصد عسل ایران صادراتی است. کد خبر 917330.
    20. شهرکی، ش.، گرگین، س.، شریف‌زاده، م‌.ش، عبدالله زاده، غ‌.، کشیری، ح.، شهرکی، محبوبه. 1398. تحلیل زنجیره ارزش کسب و کارهای شیلاتی با نگرش کارآفرینی - مطالعه موردی‌تعاونی‌های صیادی پره استان گلستان. کارآفرینی در کشاورزی، 6(4): 1-16.
    21. عبادزاده، ح.­ر.، احمدی صومعه، ک.، برازنده، ه.، حاتمی، ف.، محمّدنیا افروزی، ش.، اصغری، ف.، عبداه، ه. 1398. نتایج تفضیلی سرشماری زنبوردار‌های کشور در سال 1397. وزارت جهاد کشاورزی، معاونت برنامه­ریزی و اقتصادی، مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات.
    22. فقیه، ا­ر.، عبادی، ر.، نظریان، ح.، نوروزی، مصطفی. 1384. جذابیت گونه‌های مختلف گیاهی برای زنبور عسل در مناطق خوانسار و فریدن اصفهان. علوم کشاورزی ایران، 36(3): 521-536.
    23. قربانی، ا.، پوراکبری، ی.، قاسمی، ا.، دهقان زاده، ه.، پاسبان، ف. 1397. تعیین کارایی اقتصادی و ارائه الگوی مناسب پرورش زنبور عسل در شهرستان رودسر، تحقیقات کاربردی در علوم دامی، 7(29): 13-24.
    24. مجاوریان، م.، سالاری­بنا، ح. 1392. بررسی رابطه بین کارایی (با بازده متغیر) تولید با اندازه واحد پرورش زنبور عسل مازنداران. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 21(83): 19-34.
    25. مخبر، م.، غفاری، م. 1397. اهمیت اقتصادی گرده‌افشانی زنبور عسل و راهکارهای حفظ صنعت زنبورداری، علوم و فنون زنبور عسل، 9(17): 12-16.
    26. مشرق نیوز. 1399. عسل ایرانی با بسته بندی خارجی. کد خبر: 1169715.
    27. ملکی، م.ح.؛ فخرپور، س.ح.؛ خوش سپهر، ز. 1395. شکست ناپذیری سازمانی: الگویی برای تحقق اقتصاد مقاومتی. تهران: کتاب اطهر.
    28. مهر. 1397. کوچ زنبورها در شمال/ جدال نابرابر زنبورهای بومی و اتریشی. کد خبر: 4325522.
    29. میرمحمدصادقی، ج.، ادریس، م.­ع.، مستأجران م. 1386. عوامل مؤثر بر درآمد زنبورداران اصفهان و خمینی‌شهر و نجف‌آباد، نشریه توسعه و بهره‌وری، 2(6):1-12.
    30. وثوقی، ف. 1375. زنبور عسل. تحقیقات جغرافیایی، 40 (1): 35-48.
    31. وزارت جهاد کشاورزی. 1398. سند راهبردی توسعه زنبورداری کشور.
    32. Akbarzadeh M. and Razaghi SH. 2002. Conservation and eternity of the most important plants by using pollination of honey bee in summer rangelands of Mazandaran province. Collection of the First National Conference in the Field of Range and Animal Management Resources, 56-59.
    33. Anca, A., MăRGHITAş, L. A., & Cristina, B. P. 2012. Determinants of entrepreneurship in the beekeeping sector in the North-West Region of Romania. Bulletin UASVM Horticulture, 69(2): 266-273.
    34. Arafat, M. Y., Saleem, I., Dwivedi, A. K., & Khan, A. 2020. Determinants of agricultural entrepreneurship: a GEM data based study. International Entrepreneurship and Management Journal, 16(1): 345-370.
    35. Boahen, S., Quansah, E., & Kwota, M. K. 2016. Exploring the honey supply chain in Ghana. International Journal of Innovative Research and Development, 5(13): 165-174.
    36. Caplo S., Paris Q. 2008. Assessing the effectiveness of voluntary solid waste reduction policies: Methodology and a Flemish. Waste Management, 28(8): 1449-1460.
    37. De Figueiredo Junior, H. S. Meuwissen, M. P. do Amaral Filho, J. & Lansink, A. O. 2016. Evaluating strategies for honey value chains in Brazil using a value chain structure-conduct-performance (SCP) framework. International Food and Agribusiness Management Review, 19(3): 225-250.
    38. Fischer F.U. 1993. NTFPs - Three Views from Africa -Beekeeping in the Subsistence Economy of the Miombo Savanna Woodlands of South – Central Africa. Odi, DPEP Home Publications, 15(1): 1-28.
    39. Haseli, G., Sheikh, R., & Sana, S. S. 2020. Base-criterion on multi-criteria decision-making method and its applications. International Journal of Management Science and Engineering Management, 15(2), 79-88.
    40. Hinton, J., Schouten, C., Stimpson, K., & Lloyd, D. 2021. Financial support services for beekeepers: a case study of development interventions in Fiji's Northern Division. Journal of Agribusiness in Developing and Emerging Economies, ahead-of-print. Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print.
    41. Hwang, C. L., & Yoon, K. 1981. Methods for multiple attribute decision making. In Multiple attribute decision making. Springer, Berlin, Heidelberg, 156: 58-191.
    42. Khan, W. Khan, N. & Naz, S. 2017. Beekeeping in Federally Administered Tribal Areas of Pakistan: Opportunities and Constraints. Sarhad Journal of Agriculture, 33(3): 459-465.
    43. Mburu, P. D. M. 2015. Mapping of the honey value chain and analysis of changes in gender roles and factors influencing women empowerment among beekeepers in Kitui county, Kenya (Doctoral dissertation, University of Nairobi).
    44. Mushonga, B. Hategekimana, L. Habarugira, G. Kandiwa, E. Samkange, A. Segwagwe, E. & Victor, B. 2019. Characterization of the Beekeeping. Advances in Agriculture, 2019: 5982931.
    45. Pelaez, D. P. Lindholm, L. V. Green, N. T. & Quinlivan, R. 2019. Determining the Feasibility of a Bee Honey Value Chain. Worcester Polytechnic Institute, Monteverde, Costa Rica Project Center – IQP.
    46. Prabhu, J. J. 2020. Diversification for Agricultural Entrepreneurship and Agribusiness in Global Market. International Journal of Scientific Research and Engineering Development, 3(2): 1176-1185.
    47. Ramadani, V., Hisrich, R. D., Dana, L. P., Palalic, R., & Panthi, L. 2019. Beekeeping as a family artisan entrepreneurship business. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 25(4): 717-730.
    48. Saaty, T. 1980. The analytic hierarchy process (AHP) for decision making. In Kobe, Japan, 1-69.
    49. Saha J.Ch. 2003. Beekeeping for rural development, its potentiality and Beekeeping against poverty-Bongaladesh, perspective, Apimondia Journal Apiacta, 3: 142-158.
    50. Songo, K. A. L. I. B. A. 2015. The value chain of honey in Bukombe distric in Shinyanga region of Tanzania (Doctoral dissertation, Sokoine University of Agriculture).
    51. Taleb, N. N. 2012. Antifragile: how to live in a world we don't understand (Vol. 3). London: Allen Lane.
    52. Tutuba, N. B., Msamula, J. S., & Tundui, H. P. 2019. Business Model Innovation for sustainable beekeeping in Tanzania: A content analysis approach. American Journal of Management, 19(1): 74-88.
    53. Walters, D., & Helman, D. 2020. Partnerships: Managing Intra-and Interorganizational Relationships–The Global Value Chain Network. In Strategic Capability Response Analysis. Springer, Cham.
    54. Zahra, S. A. 2021. International entrepreneurship in the post Covid world. Journal of World Business, 56(1): 101-143.
مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی
دوره 8، شماره 2
شهریور 1400
صفحه 1-16

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار