تحلیل هزینه- فایده امرژی نظام‌های کشت در توسعه پایدار کشاورزی منطقه سیستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، زابل، ایران

2 گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

دستیابی به پایداری کشاورزی و کاهش فشار زیست‌محیطی دو هدف عمده مدیریت بوم نظام در قرن حاضر است که عدم کارایی مناسب انرژی، آن را با چالش مواجه نموده است. هدف این مطالعه، تحلیل هزینه- فایده امرژی نظام های کشت در توسعه پایدار کشاورزی منطقه سیستان می باشد. در این مطالعه منابع مختلف تأمین انرژی و شاخص‌های مهم پایداری و بار زیست محیطی برای سه‌نظام کشت گندم، انگور یاقوتی و خیار گلخانه‌ای سیستان در سال 1402 با استفاده از روش تحلیل هزینه- فایده امرژی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد کل امرژی مصرفی در سه‌نظام کشت گندم، انگور یاقوتی و خیار گلخانه‌ای به‌ترتیب برابر 1016×06/1، 1016×94/1 و 1018×094/1 ام ژول خورشیدی در هکتار به دست آمد. شاخص بهره‏وری انرژی برای سه‌نظام کشت به ترتیب برابر 115/0، 28/0 و 035/0 کیلوگرم بر مگاژول بدست آمد که بیشترین بهره‌وری برای انگور یاقوتی وکمترین بهره‌وری برای خیار گلخانه‌ای بود. شاخص نسبت سود به هزینه برای سه‌نظام کشت گندم، انگور یاقوتی و خیار گلخانه‌ای به ترتیب برابر 6/1، 08/3 و 39/1 بدست آمد و شاخص بهره‌وری برای سه‌نظام کشت فوق به ترتیب برابر 109/0، 154/0 و 001/0 بدست آمد. نتایج نشان می‌دهد که اگرچه در ظاهر سیستم کشت خیار گلخانه‌ای درآمد بیشتری را نصیب کشاورز می‌کند در بین نظام‌های موردبررسی کمترین نسبت سود به هزینه و کمترین بهره‌وری مربوط به‌نظام کشت خیار گلخانه‌ای می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Emergy Cost-Benefit Analysis of Cropping Systems for Sustainable Agriculture Development in the Sistan Region

نویسندگان [English]

  • Shir Ali Koohkan 1
  • Majid Dahmardeh 2
  • Mahmood Mohammad Ghasemi 1
1 Sistan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Zabol, Iran
2 Department of Agricultural Economics, Faculty of Agricultural Economics and Development, Payame Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Achieving agricultural sustainability and reducing environmental pressure are two major goals of ecosystem management in the current century, which has been challenged by the lack of appropriate energy efficiency. The aim of this study is to analyze the energy cost-benefit of cropping systems in the sustainable agricultural development of the Sistan region. In this study, different sources of energy supply and important indicators of sustainability and environmental burden for three cultivation systems of wheat, Yaqouti grapes, and greenhouse cucumber in Sistan in 1402 were analyzed using the emergy cost-benefit analysis method. The results showed that the total energy consumed in the three cultivation systems of wheat, ruby grapes, and greenhouse cucumber was 1.06×1016, 1.94×1016, and 1.094×1018 solar joules per hectare, respectively. The energy efficiency index for the three cropping systems was 0.115, 0.28, and 0.035 kg/MJ, respectively, with the highest efficiency for Yaqouti grapes and the lowest efficiency for greenhouse cucumber. The benefit-cost ratio index for the three cultivation systems of wheat, Yaqouti grapes, and greenhouse cucumber was 1.6, 3.08, and 1.39, respectively, and the productivity index for the above three cultivation systems was 0.109, 0.154, and 0.001, respectively. The results show that although the greenhouse cucumber cultivation system apparently provides more income to the farmer, among the systems studied, the greenhouse cucumber cultivation system has the lowest benefit-to-cost ratio and the lowest productivity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emergy
  • Environment
  • Fossil Fuel
  • Mechanization

مراجع

احمدی، ک.، قلی­زاده، ح.، عبادزاده، ح.، حاتمی، ف.، فضلی، م.، حسین­پور، ر.، کاظمیان، ا. و رفیعی، م. (1395). آمار نامه کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی. چاپ اول. انتشارات لاله یاسان.
اصغری­پور، م. ر. و صالحی، ف. (1394). کاربرد انرژی در تولید گندم: مقایسه تحلیلی نظام تولید گندم دیم و آبی در شهرستان کرمانشاه. بومشناختی کشاورزی، 5 (1)، 11-1.
باقرزاده، آ. و تیموری، س. (1388). برآورد تابع تقاضای انرژی در بخش کشاورزی. هفتمین همایش ملی انرژی.
تربک، ا.، ویسی، ه.، مهدوی، د. م.، کامبوزیا، ج. و دیهیم، ر. (1393). تجزیه‌وتحلیل امرژی: راهبردی برای توجه به کیفیت انرژی و اثرات محیط‌زیستی کشاورزی. کنفرانس سراسری الکترونیکی محیط‌زیست و انرژی ایران. شیراز، 25 مهر.
رجبی، م. ح.، سلطانی، ا.، زینلی، ا. و سلطانی، ا. (1391). ارزیابی مصرف انرژی در تولید گندم در گرگان. پژوهش­های تولید گیاهی، 19 (3)، 171-143.
رحیمی­زاده، م.، مدنی، ح.، رضادوست، س.، مهربان، ا. و مرجانی، ع. (1390). تجزیه‌وتحلیل انرژی در بوم نظام­های کشاورزی و راهکارهای افزایش کارایی انرژی. ششمین همایش ملی انرژی. تهران. 22 خرداد.
رضایی، ب.، نادری، ن. و رستمی، س. (1397). ضرورت توسعه کارآفرینی سبز در بخش کشاورزی. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 5 (1)، 16-1.
سلیمی­پور، س.ع. و نقش­بندی، ی. (1394). امرژی: مفهوم، ضرورت و کاربردها. فناوری­های نوین در سیستم­های انرژی، 2، 56-48.
عامری، ع. ا. (1378). بررسی کارایی انرژی در سیستم­های سنتی و مدرن کشاورزی. مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس سراسری روستا و انرژی، کاشان، 520-501.
کریمی، س. (1396). کشاورزی ارگانیک، فرصتی برای کارآفرینی کشاورزی. مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی، 4 (3)، 24-13.
کوچکی، ع. و حسینی، م. (1373). کارآیی انرژی در اکوسیستم­های کشاورزی. چاپ اول. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
نصیری محلاتی، م.، کوچکی، ع.، رضوانی، پ. و بهشتی، ع. (1380). اگرواکولوژی (ترجمه). چاپ اول،. مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
ویسی، ه.، تربک، آ.، کامبوزیا، ج.، مهدوی دامغانی، ع. و دیهیم فرد، ر. (1395). ارزیابی عملکرد و پایداری امرژی سه‌نظام کشاورزی: مطالعه­ی موردی، بوم نظام­های گندم، ذرت دانه­ای پاییزه و ذرت علوفه­ای بهاره در شهرستان دزفول استان خوزستان. کشاورزی بوم­شناختی، 6 (2)، 161-140.
یوسفی، م. (1389). مطالعه کارایی انرژی و پایداری بوم­نظام‌های زراعی تولید گندم در شهرستان کنگاور. پایان­نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه شهید بهشتی. پژوهشکده علوم محیطی.
Alam, M. S., Alam, M. R. & Islam, K. K. (2005). Energy Flow in Agriculture: Bangladesh. American Journal of Environmental Sciences, 1 (3), 213–220.
Bastianoni, S., Pulselli, F. M., Panzieri, M. & Rustici, M. (2006). Exergy versus emergy flow in ecosystem: Is there an order maximaization? Ecological Indicators, 6, 58-62
Brandt-Williams, S. L. (2002). Handbook of emergy evaluation: a compendium of data for emergy computation issued in a series of Folios. Center for Environmental Policy Environmental Engineering Science. University of Floriga, Gainesville.‏
Brown, M. T. & Vivas, M. B. (2007). Landscape development intensity index. Environmental Monitoring and Assessment, 101 (1-3), 289-309.
Conforti, P., and Giampietro, M. 2020. Fossil energy use in agriculture: an international comparison. Agriculture, ecosystems and environment, 65 (3), 231-243.
Chen, B., Chen, Z., Zhou, Y., Zhou, J., and Chen, G. 2023. Emergy as embodied energy based assessment for local sustainability of a constructed wetland in Beijing.
Esengun, K., Gunduz, O. & Erdal, G. (2007). Input–output energy analysis in dry apric\ot production of Turkey. Energy Convers Manage, 48,592–598.
Feng, J., Lu, S., Fu, Z. & Tian, D. (2013). Emergy analysis of protected grape production system in China. Advanced Materials Research, 76, 3938-3942.
Ghaley, B. & Porter, J. R. (2013). Emergy synthesis of a combined food and energy production system compared to conventional wheat (Triticum aestivum) production system. Ecological Indicators, 24, 534–542.
Gundogmuş, E. (2006). Energy use on organic farming: A comparative analysis on organic versus conventional apricot production on small holdings in Turkey. Energy conversion and management, 47 (18), 3351-3359.
Hatirli, S. A., Ozkan, B. & Fert, C. (2005). An econometric analysis of energy input–output in Turkish agriculture. Renewable and sustainable energy reviews, 9 (6), 608-623.‏
Hu, S., Mo, X., Lin, Z. & Qiu, J. (2010). Emergy assessment of a wheat-maize rotation system with different water assignments in the North China Plain. Environmental management, 46 (4), 643-657.
Kaltsas, A. M., Mamolos, A. P., Tsatsarelis, C. A., Nanos, G. D. & Kalburtji, K. L. (2007). Energy budget in organic and conventional olive groves. Agric.Ecosyst. Environ, 122, 243-251.
La Rosa, A. D., Siracusa, G. & Cavallaro, R. (2008). Emergy evaaqq Aaluation of Sicilian red orange production. A comparisonbetween organic and conventional farming. Journal of Cleaner Production, 16, 1907-1914.
Lefroy, E. & Rydberg, T. (2003). Emergy evaluation of three cropping systems in southwestern Australia. Ecological Modelling, 161 (3), 195-211
Mohammad ghasemi, M., 2021. Cost-Benefit Analysis of Agricultural Products in Sistan Region ». Journal of Rural and
Development Research. 11(4), 69-71.
Ortega, E., Cavalett, O., Bonifácio, R., and Watanabe, M. 2023. Brazilian soybean production: emergy analysis with an expanded scope. Bulletin of Science, Technology and Society, 25 (4), 323-334.
Ozkan, B., Akcaoz, H. and Fert, C. (2004). Energy input–output analysis in Turkish agriculture. Renewable Energy, 29, 39–51.
Ozkan, B., Kurklu, A., & Akcaoz, H. (2004). An input–output energy analysis in greenhouse vegetable production: a case study for Antalya region of Turkey. Biomass and Bioenergy, 26 (1), 89-95.
Tipi, T., Cetin, B. & Vardar. A. (2009). An analysis of energy use and input cost for wheat production in turkey. J. Agric. Environ, 7, 352-356.
Voora, V. & Thrift, C. (2010). Using emergy to value ecosystem goods and services: International Institute for Sustainable Development.
Wang, X., Chen, Y., Gao, W., Qin, J., Zhang, F. & Wu, X. (2014). Emergy analysis of grain production systems on large-scale farms in the North China Plain based on LCA. Agricultural Systems, 128, 66–78.
مطالعات کارآفرینی و توسعه پایدار کشاورزی
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 12
اردیبهشت 1404
صفحه 131-148

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار