واکاوی اثرات توسعه کسب وکارهای روستایی بر بهبود زیست پذیری جوامع محلی (مطالعه موردی: پروژۀ مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و توسعه روستایی، حوزۀ اوغان، استان گلستان)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه کشاورزی دانشگاه جامع علمی کاربردی ساری، مازندران، ایران

2 کارشناس اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان

3 کارشناس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران.

چکیده

از آنجایی که ایجاد و رونق مشاغل روستایی می‌تواند لازمه‌ای برای تمایل به ماندگاری جوامع محلی در روستاها باشد، تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات توسعۀ کسب‌وکارهای روستایی بر بهبود زیست‌پذیری جوامع محلی در حوزۀ آبخیز اوغان استان گلستان انجام شد. تحقیق حاضر توصیفی- پیمایشی بود که مبتنی بر ابزار پرسشنامه صورت گرفت. جامعه آماری آن را 365 واحد مشاغل روستایی تشکیل دادند. 188 واحد به عنوان تعداد نمونه بر اساس جدول کرجسی مورگان انتخاب شدند. روایی محتوایی ابزار سنجش تحقیق با توجه به نظرات گروهی از خبرگان اعتبارسنجی شد. برای تعیین روایی همگرا، مقدار AVE محاسبه و میزان پایایی با مقادیر ضریب آلفای کرونباخ و CR مورد تأیید قرار گرفت. نتایج به دست آمده از مدل معادلات ساختاری نشان داد که توسعۀ کسب‌وکارهای روستایی بر بهبود زیست‌پذیری جوامع محلی تأثیر مثبت قوی و معنی‌داری داشته است. رونق مشاغل روستایی از طریق ایجاد فرصت‌های شغلی و منابع معیشتی با بیشترین مقدار ضریب مسیر توانسته است بر بهبود زیست‌پذیری جوامع محلی در منطقۀ مورد مطالعه قوی‌ترین اثر مثبت و معنی‌داری را داشته باشد. نتایج به دست آمده نشان داد که متغیرهای تحصیلات، میزان درآمد سالانه در خانواده و تعداد شرکت در دوره‌ها و جلسات آموزشی و ترویجی، تعداد اعضای خانوار و تعداد شاغلین با بهبود زیست‌پذیری جوامع محلی رابطۀ مثبت و معنی‌داری داشته است . بر اساس نتایج به دست آمده می‌توان بیان نمود که ایجاد فرصت‌های شغلی و تنوع-بخشی منابع درآمدی و معیشتی در روستاها ضرورتی بر سطح زیست‌پذیری و افزایش تمایل به ماندگاری جوامع محلی در روستاها است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analyzing the effects of rural business development on improving the livability of local communities (Case study: Project of cooperative management of natural resources and rural development, Oghan area, Golestan province)

نویسندگان [English]

  • Asad Shahani 1
  • mohammadreza shahraki 2
  • Mahsa Domehry 3
1 Faculty member of University of Applied Science and Technology Sari, Mazanderan, Iran.
2 Expert of the Department of Natural Resources and Watershed Management of Golestan Province, Gorgan, Iran
3 Expert at University of Agricultural Sciences and Natural Resources Gorgan, Iran.
چکیده [English]

Since the creation and prosperity of rural businesses can be a requirement for the desire to remain in the villages, The present research was conducted with the aim of investigating the effects of rural business development on improving the livability of local communities in the Oghan watershed of Golestan province. The current research is descriptive-survey based on questionnaire. Its statistical population consisted of 365 rural business units. 188 units were selected as the sample number based on the Krejci Morgan table. The content validity of the research measurement tool was validated according to the opinions of a group of experts. To determine the convergent validity,The results obtained from the structural equation model showed that the development of rural businesses had a strong and significant positive effect on improving the livability of local communities. So that the prosperity of rural businesses through the creation of job opportunities and livelihood resources with the highest amount of path coefficient has been able to have the strongest positive and significant effect on improving the livability of local communities in the study area. The obtained results show that the variables of education, the amount of annual income in the family and the number of participants in educational and promotional courses and meetings, the number of family members and the number of employees had a positive and significant relationship with improving the livability of local communities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Carbon sequestration
  • Empowerment
  • Livelihood sustainability
  • Reverse migration

مراجع

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان. (1390). طرح مشارکتی منابع طبیعی و توسعه روستایی (ترسیب کربن) استان گلستان. اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، 220ص.
امامی، ن. (1396). بررسی توانمندسازی جوامع محلی در طرح ترسیب کربن (مورد مطالعه حوزه آبخیز تیل­آباد استان گلستان). پایان­نامه کارشناسی‌ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری.
امامی، ن.، احمدپور، ا.، عابدی سروستانی، ا.، و شهرکی، م. (1396). بررسی تأثیر پروژه ترسیب کربن بر توانمندی جوامع محلی (مورد مطالعه حوزه آبخیز تیل‌آباد استان گلستان). فصلنامه پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 10 (4)، 36-23.
امیدنژاد، ح.ر. (1401). ارزیابی اجرای پروژه ترسیب کربن با تأکید بر معیارها و شاخص­های پایداری جنگل (مطالعه موردی: حوزه آبخیز اوغان استان گلستان). دانشکده‏‌ی علوم و مهندسی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، 118ص.
حجاریان، ا. (1402). تحلیل علی مؤلفه­های تأثیرگذار بر میزان زیست­پذیری در مناطق روستایی (مورد مطالعه: روستاهای بخش مرکزی شهرستان اردستان). مجله مهندسی جغرافیایی سرزمین، 7 (4)، 894-879.
حجاریان، ا.، تقدیسی، ا.، و برقی، ح. (1401). ارزیابی و تحلیل اثرات مشاغل خانگی در ساختار اجتماعی از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل­سازی معادلات ساختاری (مطالعه موردی: مناطق روستایی استان اصفهان). مجله پژوهش­های جغرافیای انسانی، 54 (2)، 594-583.
خراسانی، م.ا.، رضوانی، م.ر.، مطیعی لنگرودی، س.ح.، و رفیعیان، م. (1391). سنجش و ارزیابی زیست­پذیری روستاهای پیرامون شهری (مطالعه موردی: شهرستان ورامین). فصلنامه پژوهش­های روستایی، 3 (12)، 110-85.
رجبلی، م.، محمدی استادکلایه، ا.، طهماسبی، ا.، و شهرکی، م.ر. (1401). تحلیل اثرات اجرای ترسسب کربن بر زیست­پذیری سکونت­گاه­های روستایی. مجله حفاظت زیست­بوم گیاهان، 10 (20)، 126-110.
سیدطباطبائی، ز.، و فاطمی، م. (1402). واکاوی اثرات راه­اندازی کسب­وکارهای کوچک و متوسط زنان روستایی (مورد مطالعه: شهرستان مرودشت، استان فارس). مجله جغرافیا و روابط انسانی، 6 (2)، 229-208. 
شجاعی­شمی، ع.، فلاح، ا.، و عادلی، ک. (1390). ارزیابی وضعیت اقتصادی- اجتماعی جنگل­نشینان طرح صیانت (طرح جنگلداری چندمنظوره) (مطالعۀ موردی: منطقۀ دهدز، استان خوزستان). پایان­نامۀ کارشناسی‌ارشد گروه جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری.
علویزاده، س.ا.، کیومرث، س.، ابراهیمی، ا.، و علیپور، م. (1398). تحلیل زیست­پذیری سکونتگاه­های روستایی (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان کاشمر). مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 8 (2)، 114-97.
علینقی­پور، م.، پوررمضان، ع.، و مولایی هشتجین، ن. (1401). زیست­پذیری اقتصادی سکونتگاه­های روستایی پیرامون کلانشهر رشت. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 11 (1)، 86-67.
عیسی­لو، ع.ا.، بیات، م.، و بهرامی، ع. (1393). انگاره زیست­پذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی (مطالعه موردی: شهرستان قم، بخش کهک). مجله مسکن و محیط روستا، 33 (146)، 120-107.
فلاح، ا.، ایمانی راستابی، م.، و نظریانی، ن. (1397). بررسی برخی شاخص­های مؤثر بر مشارکت در مدیریت پایدار جنگل­ها (پژوهش موردی: سامان عرفی کلگچی، چهارمحال و بختیاری). فصلنامه پژوهش و توسعه جنگل، 4 (3)، 288-273.
کبیری، ا.، ولایی، م.، و جهانگیرزاده، ج. (1402). بررسی زیست­پذیری اجتماعی سکونتگاه­های روستایی (مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان چهاربرج). دوفصلنامه پژوهش­های جامعه­شناسی معاصر، 12 (22)، 341-313.
کیانی، ف.، و قنبری، ی. (1401). شناسایی و تحلیل نقش صندوق­های اعتباری خرد در پیشرفت و آبادانی روستاها مطالعه موردی: شهرستان رزن و فامنین. مجله پژوهش­های جغرافیای انسانی، 54 (3)، 952-937.
Amrevurayire, E., and Ojeh, V. (2016). Consequences of rural-urban migration on the source region of ughievwen clan delta state Nigeria. European Journal of Geography, 7 (3), 42-57.‏
Aworemit, J.R, Abdul-Azeez, I.A., and Apoola, N.A. (2011). An appraisal of the factor influencing rural-urban migration in some selected local government areas of Lagos State, Nigeria. Journal of Sustainable Development, 4 (3), 136-141.
Barbier, E. B. (2020). Is green rural transformation possible in developing countries?. World Development, 131, 104955.
Basil, U.E. (2016). The underlying factors of rural-urban migration in southeastern Nigeria: a study in nsukka region of enugu state. IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS), 21 (7), 46-54.
Chen, G., Liu, X., Jiang, S., Ding, C. C., Guo, Q., and Yang, L. (2019). Measurement and path selection of coupling and coordinated development of rural revitalization in Hunan Province. Econ. Geogr, 39, 191-197.
Chen, Y., Lü, B., and Chen, R. (2016). Evaluating the life satisfaction of peasants in concentrated residential areas of Nanjing, China: A fuzzy approach. Habitat International, 53, 556-568.
Chen, Z., Li, Y., Liu, Y., and Liu, X. (2021). Does rural residential land expansion pattern lead to different impacts on eco-environment? A case study of loess hilly and gully region, China. Habitat International, 117, 102436.
Celik, M., and Tatar, M. (2011). Employment-unemployment Issues and Solution Suggestions Adiyaman Example. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 3 (2), 1211-1226.
Cui, Y., An, D., Sun, W., Yang, L., and Yuan, B. (2024). The impact of environmental livability on rural economic development in China. Environment, Development and Sustainability, 1, 1-24.
Danejo, B. U., Abubakar, L. U., Haruna, M. A., Usman, R. A., and Bawuro, B. M. (2015). Socio-economic factors influencing rural-urban migration in Wukari Local Government Area of Taraba State, Nigeria. ARPN Journal of Science and Technology, 5 (4), 201-206.‏
De Vos, J., Van Acker, V., and Witlox, F. (2016). Urban sprawl: Neighbourhood dissatisfaction and urban preferences. Some evidence from Flanders. Urban Geography, 37 (6), 839-862.
Duan, Y., Wang, H., Huang, A., Xu, Y., Lu, L., and Ji, Z. (2021). Identification and spatial-temporal evolution of rural “production-living-ecological” space from the perspective of villagers’ behavior–A case study of Ertai Town, Zhangjiakou City. Land Use Policy, 106, 105457.
Faiz, A., Faiz, A., Wang, W., and Bennett, C. (2012). Sustainable rural roads for livelihoods and livability. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 53, 1-8.
Fuseini, M. N., (2024). Rural Infrastructure and Livelihoods Enhancement: The Case of Community-Based Rural Development Program in Ghana. Heliyon, 10, e33659.
Gatiso, T.T. (2019). Household’s dependence on community forest and their contribution to participatory forest management: evidence from rural Ethiopia. Environment, Development and Sustainability, 21 (1), 181-197.
Heylen, K. (2006). Liveability in social housing: Three case-studies in Flanders. In Residential Environments and People, ENHR Conference July.
Hussain, J., Zhou, K., Akbar, M., Raza, G., Ali, S., Hussain, A., and Ghulam, A. (2019). Dependence of rural livelihoods on forest resources in Naltar Valley, a dry temperate mountainous region, Pakistan. Global Ecology and Conservation, 20, e00765.
Jack, T., Anantharaman, M., and Browne, A. L. (2022). Without cleanliness we can’t lead the life, no?’Cleanliness practices,(in) accessible infrastructures, social (im) mobility and (un) sustainable consumption in Mysore, India. Social & Cultural Geography, 23 (6), 814-835.
Kutty, A. A., Wakjira, T. G., Kucukvar, M., Abdella, G. M., and Onat, N. C. (2022). Urban resilience and livability performance of European smart cities: A novel machine learning approach. Journal of Cleaner Production, 378, 134203.
Leby, J. L., and Hashim, A.H. (2010). Liveability dimensions and attributes: Their relative importance in the eyes of neighbourhood residents. Journal of Construction in Developing Countries, 15 (1), 67-91.
Li, X., Yu, B., Cui, J., and Zhu, Y. (2022). Building a new framework for evaluating the livability of living space on the basis of the daily activities of rural residents: a case study of Jianghan plain. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19 (17), 10615.
Lichter, D. T., and Brown, D. L. (2011). Rural America in an urban society: Changing spatial and social boundaries. Annual review of sociology, 37, 565-592.
Liu, Y., Long, H., Chen, Y., Wang, J., Li, Y., Li, Y., and Zhou, Y. (2016). Progress of research on urban-rural transformation and rural development in China in the past decade and future prospects. Journal of Geographical Sciences, 26, 1117-1132.
Ma, L., Chen, M., Che, X., and Fang, F. (2019). Farmers’ Rural-To-Urban Migration, Influencing Factors and Development Framework: A Case Study of Sihe Village of Gansu, China. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16 (5), 877-896.
Ma, L., Zhang, Y., Shi, Z., and  Dou, H. (2022). The Rural Livability Evaluation and Its Governance Path Based on the Left-Behind Perspective: Evidence from the Oasis Area of the Hexi Corridor in China. Sustainability, 14 (11), 6714.
McDonald, B. (2004). Livable cities? Urban struggles for livelihood and sustainability. Global Environmental Politics, 4 (1), 124-126.
Mizaras, S., Doftartė, A., Lukminė, D., and Šilingienė, R. (2020). Sustainability of Small-Scale Forestry and Its Influencing Factors in Lithuania. Forests, 11 (6), 619.
Mouratidis, K., and Yiannakou, A. (2022). What makes cities livable? Determinants of neighborhood satisfaction and neighborhood happiness in different contexts. Land use policy, 112, 105855.
Newman, P. W. (1999). Sustainability and cities: extending the metabolism model. Landscape and urban planning, 44 (4), 219-226.
Norris, T., and Pittman, M. (2000). The healthy communities movement and the coalition for healthier cities and communities. Public Health Reports, 115 (2-3), 118.
Pang, Y., Zhang, W., and Jiang, H. (2024). A socio-spatial exploration of rural livability satisfaction in megacity Beijing, China. Ecological Indicators, 158, 111368.
Paul, A., and Sen, J. (2018). Livability assessment within a metropolis based on the impact of integrated urban geographic factors (IUGFs) on clustering urban centers of Kolkata. Cities, 74, 142-150.
Perogordo-Madrid, D. (2007). The Silesia Megapolis. European Spatial Planning, 17 (1), 23-33.
Rivza, B., and Kruzmetra, M. (2017). Through economic growth to the viability of rural space. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 5 (2), 283-296.
Rosenqvist, O. (2020). Deconstruction and hermeneutical space as keys to understanding the rural. Journal of Rural Studies, 75, 132-142.
Ruth, M., and Franklin, R. S. (2014). Livability for all? Conceptual limits and practical implications. Applied geography, 49, 18-23.
Savari, M., and Moradi, M. (2022). The effectiveness of drought adaptation strategies in explaining the livability of Iranian rural households. Habitat International, 124, 102560.
Shaikh, A. A., Halder, M., Talukder, M. B. A., Mohibullah, S., and Saha, S. (2021). The Dependency of Coastal Livelihood on Forest Resources, and Alternative Options in the Periphery of the Sundarbans Reserve Forest, Patharghata, Bangladesh. Open Journal of Forestry, 11 (4), 398-414.
Shi, J., and Yang, X. (2022). Sustainable development levels and influence factors in rural China based on rural revitalization strategy. Sustainability, 14 (14), 8908.
Soltani Moqadas, R., and Esmaeili, F. (2021). Prospects of critical impacts of sustainable employment on rural sustainability (Case study: Dibaj Rural District-Dargaz county). Sustainable Rural Development, 5 (1), 73-82.
Sojasi Qeidary, H., Romyani, A., and Sanei, S. (2016). The effects of the rural guide planned on the viability of local communities.Case Study: Gilvan and Chavarzaq districts within the province. Spatial Planning, 6 (2), 77-96.
Tu, S., Long, H., Zhang, Y., Ge, D., and Qu, Y. (2018). Rural restructuring at village level under rapid urbanization in metropolitan suburbs of China and its implications for innovations in land use policy. Habitat International, 77, 143-152.
Upadhyay, P. (2016). Envisaged for sustainable rural development: Viability and challenges of rural tourism in Nepal. Repositioning The Journal of Business and Hospitality, 1, 37-52.
Wang, Y., Zhu, Y., and Yu, M. (2019). Evaluation and determinants of satisfaction with rural livability in China’s less-developed eastern areas: A case study of Xianju County in Zhejiang Province. Ecological indicators, 104, 711-722.
Xing, K., Jiao, M., Ma, H., Qiao, H., Hao, Y., Li, Y., and Wu, Q. (2015). Physical violence against general practitioners and nurses in Chinese township hospitals: a cross-sectional survey. PloS one, 10 (11), e0142954.
Yurui, L., Luyin, Q., Qianyi, W., and Karácsonyi, D. (2020). Towards the evaluation of rural livability in China: Theoretical framework and empirical case study. Habitat International, 105, 102241.
Zhang, X. (2022). Linking people’s mobility and place livability: Implications for rural communities. Economic Development Quarterly, 36 (3), 149-159.
Zhu, C., Lin, Y., Zhang, J., Gan, M., Xu, H., Li, W., and Wang, K. (2021). Exploring the relationship between rural transition and agricultural eco-environment using a coupling analysis: A case study of Zhejiang Province, China. Ecological Indicators, 127, 107733.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار