بررسی مشکلات تولید و توسعه‌ی محصولات گلخانه‌ای (مورد مطالعه: گلخانه‌های شهرستان کرمانشاه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

ایجاد گلخانه برای تولید محصولات کشاورزی از راهبردهای مهم تضمین امنیت غذایی است. با این وجود توسعه‌ی گلخانه با مشکلات و موانع مختلفی مواجه است. لذا، هدف پژوهش حاضر بررسی مشکلات تولید و توسعه‌‌‌‌ی محصولات گلخانه‌ای شهرستان کرمانشاه می‌باشد. جامعه آماری شامل 100 گلخانه‌دار فعال در سال 1401 بود که تعداد 80 نفر از آن‌ها به‌عنوان نمونه‌ی آماری با استفاده از جدول کرجسی و مورگان انتخاب شدند. روش نمونه‌گیری از نوع تصادفی‌ساده بود. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه‌ی پژوهشگر ساخته بود که روایی و پایایی آن به‌ترتیب با استفاده از محاسبه‌ی نسبت روایی محتوا (CVR) و ضریب آلفای کرونباخ (81/0α≥) تأیید شد. داده‌های به‌دست آمده با روش‌های مانند آمار توصیفی (فراوانی، میانگین، انحراف‌معیار)، آمار استنباطی (تحلیل عاملی اکتشافی، u مان‌ویتنی و کروسکال والیس) با نرم‌افزار SPSS-20 بررسی شدند. یافته‌های تحلیل عاملی اکتشافی به‌روش واریماکس نشان داد که مشکلات تولید و توسعه‌ی محصولات گلخانه‌ای در شش عامل موانع اعتباری، موانع فنی و مشاوره‌ای، آموزشی و قانونی، تولید و صادرات، زیرساختی، و فروش قابل شناسایی هستند. این عامل‌ها در مجموع 98/64 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کردند. طبق نتایج به‌دست آمده از آزمون کروسکال والیس، اختلاف معنی‌داری (در سطح پنج درصد خطا) در دو گروه تحصیلات و نوع محصول تولیدی در گلخانه به‌ترتیب در دو عامل بازدارنده‌ی فنی و مشاوره‌ای و تولید و صادرات وجود دارد که افراد تحصیلکرده موانع فنی را مهم‌تر ارزیابی کردند. آزمون U من‌ویتنی در سطوح مختلف مالکیت معنی‌دار نبود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the production and development problems of greenhouse products (The case of study: Greenhouses in Kermanshah County)

نویسنده [English]

  • Masoomeh Amerian
Assistant Professor, Department of Production Engineering and Plant Genetics, Faculty of Science and Agriculture Engineering, Razi University, Kermanshah, Iran.
چکیده [English]

Creating a greenhouse for the production of agricultural products is one of the important strategies to ensure food security. However, greenhouse development faces various problems and obstacles. Therefore, the aim of the research is to investigate the production and development problems of greenhouse products in Kermanshah County. The statistical population included 100 active greenhouse owners in 2022, of which 80 were selected as a statistical sample using the Krejcie and Morgan table. The sampling method was simple random., the validity of which was confirmed by content validity and its reliability by Cronbach’s alpha (α≥0.81). The data collection method is field and descriptive-analytical. The obtained data were analyzed by methods such as descriptive statistics (frequency, mean, standard deviation), inferential statistics (exploratory factor analysis, uMann Whitney and Kruskal Wallis) . The findings of the exploratory factor analysis using the varimax method showed that the problems of production and development of greenhouse products can be identified in six factors: credit barriers, technical and consulting, educational and legal, production and export, infrastructural and sales. These factors explained a total of 64.98% of the variance of the dependent variable. According to the results obtained from the Kruskal Wallis test, there is a significant mean difference at the 95% level in the two education groups and the type of product produced in the greenhouse, respectively, in the two inhibiting factors of technical and consulting barriers and production and export barriers. Mann-Whitney test was not significant in any of the factors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Agricultural development
  • Greenhouse production
  • Kermanshah
  • Problems of greenhouse owners

مراجع

  1.  احمدبیکی، ا.، قهدریجانی،م برقعی، س.ع.م.، باخدا، ح. 1400. تعیین گستره سطحی مناسب گلخانه‌ها با شاخص‌های اقتصادی مطالعه موردی: استان تهران. تحقیقات سامانه‌ها و مکانیزاسیون کشاورزی، 22(80): 1-16.

    1. اسدی، ع.، حسینی، س.، عبداله‌زاده، غ.، قره‌قانی، ا. 1388. تحلیل عوامل بازدارنده توسعه کشت‌های گلخانه‌ای (مطالعه موردی استان اصفهان). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، 40(1): 105-95.
    2. ادیب، س.، روستا، ک. 1391. واکاوی نقش کنشگران نظام دانش و اطلاعات کشاورزی بر روی دانش فنی گلخانه داران (مطالعه موردی استان خراسان جنوبی). تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 43(2): 309-320.
    3. پیروزه، آ. 1394. شناسایی موانع و مشکلات آموزشی توسعه کشت گلخانه‌ای در استان ایلام. همایش بین‌المللی پژوهش‌های کاربردی در کشاورزی، 31 اردیبهشت. 1394، تهران شرکت تعاونی علم گستران پیشتاز ایرانیان.
    4. جباری، م.، حیاتی، ب.، دشتی، ق.، ظریفیان، ش. 1391. تحلیل عوامل مؤثر بر تولید و توسعه گلخانه‌های گل و گیاه زینتی شهرستان آمل. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 43(4): 607-614.
    5. جمشیدی، ع.، تیموری م.، طرفی‌علیوی، ع.، جمشیدی، م. 1388. نقش ترویج و آموزش کشاورزی در توسعه و افزایش عملکرد کشت‌های هیدروپونیک. کنگره ملی هیدروپونیک و تولیدات گلخانه‌ای، 9 تیر 1388، دانشگاه صنعتی اصفهان.
    6. چهاردولی، م.، شرقی، ط.، احمدی فیروزجائی، ع. 1398. شناسایی چالش‌ها و عوامل مؤثر بر توسعه گلخانه‌ها از طریق تحلیل محتوا. هفتمین کنفرانس ملی پژوهش‌های کاربردی در علوم کشاورزی؛ غذای سالم از مزرعه تا سفره، 25 دی 1398، دانشگاه شهید بهشتی.
    7. حسینی درویشانی، س.، زارعی، ح. 1388. بررسی کیفی و مدیریتی گلخانه‌های فعال تولید گیاهان زینتی در منطقه گرگان. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 16(2): 110-120.
    8. خوشنودی‌فر، ز.، برآبادی، س. ا.، غنچی، م. 1393. تحلیل مؤلفه‌های بازدارنده در توسعه واحدهای گلخانه‌ای در استان سیستان و بلوچستان. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 45(3): 544-547.
    9. رضایی‌میرقائده، م.، زار‌ع‌مهرجردی، م. 1394. بررسی اثرات سیاست حمایتی پرداخت‌های مستقیم و اعتبارات دولتی بر توسعه کارآفرینی واحدهای گلخانه‌ای. تحقیقات اقتصاد کشاورزی، 7(4): 143-156.
    10. زارع‌پور، ی.، ساعی، ر.، صادقی، ا. 1397. تحلیل عوامل بازدارنده توسعه واحدهای گلخانه‌ای در شهرستان تبریز. هشتمین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار، 24 بهمن، تهران - موسسه آموزش عالی مهر اروند.
    11. زارعی، ق. 1396. چالش‌های سازه‌ای گلخانه‌ها در ایران. پژوهش‌های راهبردی در علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 2(2): 149-162.
    12. ساعی، م. 1398. واکاوی موانع و مشکلات تولید محصولات گلخانه‌ای در جنوب استان کرمان. علوم سبزی‌ها، 3(1): 67-81.
    13. سبحانی، س.، جمشیدی، ا.، نوروزی، ع. 1397. بررسی تأثیر دانش، نگرش و رضایتمندی گلخانه‌داران عضو تعاونی شهرستان پاکدشت بر سطح پایداری گلخانه‌ها. تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران، 49(2): 293-303.
    14. شرقی، ط.، چهاردولی، م.، احمدی‌فیروزجانی، ع. 1399. طراحی مدلی برای توسعه فنی گلخانه‎‌ها و تحلیل عوامل مؤثر بر آن: مورد مطالعه شهرستان پاکدشت. علوم ترویج و آموزش کشاورزی، 16(2): 181-204.
    15. عامریان، م.، علی‌محمدیان، ل.، قزی، م. 1396. بررسی مشکلات گلخانه‌داران شهرستان سبزوار. کنفرانس بین‌المللی فناوری و انرژی سبز، 7 اردیبهشت 1395، موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه.
    16. عباسی، ف.، زارعی، ق.، پرهمت، ج.، مؤمنی، د. 1399. چالش‌ها و اولویت‌ها برای ارتقای بهره‌وری در ‌گلخانه‌های کشور. ناشر: دانش بنیان فناور. 30 صفحه.
    17. غنچی، م.، و خشنودی‌فر، ز.، ایروانی، ه. 1389. تحلیل مؤلفه‌های بازدارنده در توسعه واحدهای گلخانه‌ای (مطالعه موردی: شهرستان ورامین). پژوهش‌های ترویج و آموزش کشاورزی، 3(3): 93-83.
    18. کاکه‌آذر، ن.، توسل، ر.، خوش‌اندام، ب.، گرشاسبی، ا.، آشنا، ب. 1399. موانع و فرصت‌های جهش تولید در بین گلخانه‌داران شهرستان کرمانشاه. همایش ملی فرهنگ جهادی و جهش تولید، 6 اسفند 1399، دانشگاه رازی کرمانشاه.
    19. محبوبی، م. 1395. بررسی موانع توسعه کسب و کارهای پرورش قارچ خوراکی در نواحی روستایی استان گلستان. نشریه کارآفرینی در کشاورزی، 3(4): 103-117.
    20. هوشمندان مقدم‌فرد، ز.، شمس، ع. 1395. عوامل مؤثر بر رفتار مصرف سموم شیمیایی توسط گلخانه‌داران استان زنجان. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 12(1): 119-131.
    21. زراعت‌کیش، س. ی؛ یوسفی‌متقاعد، ه. 1396. عوامل مؤثر بر حاشیه بازاریابی گل رز گلخانه‌ای در استان کهگیلویه و بویراحمد. اقتصاد کشاورزی و توسعه، 25(97): 137-156.

    23.FAOSTATIC (Food and Agriculture Organization of the United Nations). 2009. http://faostat.fao.org/. (FAO).

    24.Baptista F., Lourenço P., da Cruz V. F., Silva L.L., Silva J.R., Correia M., Picuno P., Dimitriou E., Papadakis G. 2021. Which are the best practices for MSc programmes in sustainable agriculture? Journal of Cleaner Production, 303: 126914.

    1. Kavga A., Thomopoulos V., Barouchas P., Stefanakis N., Liopa-Tsakalidi, A. 2021. Research on innovative training on smart greenhouse technologies for economic and environmental sustainability. Sustainability, 13(19): 1-22.

    26.Mockshell J., Kamanda J. 2018. Beyond the agroecological and sustainable agricultural intensification debate: Is blended sustainability the way forward? International Journal of Agricultural Sustainability, 16(2): 127-149.

    27.Motamedi M., Roosta K., Zamanipour A., Falaki, M. 2021. Designing a model for professional competencies of greenhouse production unit managers in South Khorasan, Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 11(2): 261-269.

    28.Nekoie Naieni S.A., Barghi, H. 2015. Role of agricultural cooperatives in sustainable agricultural development (A case study in argeroudast agricultural cooperative). Journal of Management System, 1(2): 41-54.

    29.Nicholls E., Ely A., Birkin L., Basu P., Goulson D. 2020. The contribution of small-scale food production in urban areas to the sustainable development goals: A review and case study. Sustainability Science, 1(10): 1-15.

    30.Omoro P.A. 2014. Assessment of selected factors affecting performance of greenhouse technology in small scale farms in Gusii Highlands, Kenya. Master Thesis of Science in Agricultural Extension of Kisii University.

    31.Ramezani M., Papzan A. 2019. Quality Analysis of the problems and barriers of greenhouse growers: case study of Isfahan Province, Iran. International Journal of Agricultural Management and Development, 9(3): 249-259.

    32.Ren Y.Z., Wang M.J., Saeeda I.A., Chen X.R., Gao, W.L. 2018. Progress, problems and prospects for standardization of greenhouse-related technologies. International Journal of Agricultural and Biological Engineering, 11(1): 40–48.

    33.Rezaei R., Karimi A., Mangeli N., Safa, L. 2017. Effect of entrepreneurial orientation and marketing capabilities on greenhouse businesses performance in Jiroft County, Iran. Journal of Agricultural Science and Technology, 19(4): 771-783.

    34.Roy J., Tardieu F., Tixier-Boichard M., Schurr U. 2017. European infrastructures for sustainable agriculture. Nature Plants, 3(10): 756-758.

    35.Sanzua L.J., Saha H.M., Mwafaida, J. 2018. Status of greenhouse farming in the coastal humid climatic region of Kenya. Universal Journal of Agricultural Research, 6(5), 165-172.

    1. Stanghellini C. 2014. Horticultural production in greenhouses: Efficient use of water. Acta Horticulturae. 1034 (1034): 25-32.

    37.Wayua F.O. 2020. Challenges in greenhouse crop production by smallholder farmers in Kisii County, Kenya. African Journal of Agricultural Research, 16(10): 1411-1419.

    38.Wijerathna M., Weerakkody W.A.P., Kirindigoda, S. 2014. Factors affecting the discontinuation of protected agriculture enterprises in Sri Lanka. Journal of Agricultural Sciences, 9(2): 78-87.

    39.Yilmaz I., Sayin C., Ozkan, B. 2005. Turkish greenhouse industry: past, present, and future. New Zealand Journal of Crop and Horticultural Science, 33(3): 233-240.

    40.Zhou Y. 2010. Smallholder agriculture, sustainability and the syngenta foundation. Syngenta Foundation for Sustainable Agriculture, 8(1): 1-15.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار