توسعۀ سازوکار تقسیم‌کار ملی برای آغاز فرایند اجرای الگوی پیشرفت

نوع مقاله : علمی-مروری

نویسنده

گروه مطالعات آینده‌نگر، مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، تهران، ایران،

چکیده

شتاب تحولات در عرصه‌های تمدنی علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی موجب شده است که دستیابی به پیشرفت، یک فرایند از پیش‌طراحی‌شدۀ مبتنی بر آینده‌پژوهی و مشارکتی باشد. در فرایند پُرچالش، فرصت‌ها و موجودی‌های کشورها به اندازه‌ای نیست که با میل خویش حرکت کنند و به مقصد برسند. تمامی الزامات مسیر پیشرفت در آنِ واحد و در یک برهۀ مشخص، اهمیت و اولویت هم‌تراز ندارند. یک معیار و سازوکار قابل توصیه برای همه ملت‌های پیشرفت‌جو این است که از سرمایه‌ها و منابع تمدنی علمی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و نمادین خود با حداکثر کارایی و اثربخشی، بهره‌برداری کنند. چنین توصیه‌ای برای کشور ما، ورود همه دارائی‌ها و داشته‌های تمدنی مادی و معنوی در فرایند پیشرفت است. در این مقاله، با رویکرد ارشادی مثبت‌گرا و استفاده از اسناد و تجارب و کاربست تفکر سیستمی، سازوکاری برای تقسیم‌کار ملی برای شروع فرایند اجرای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، توسعه داده شده است. با استناد به سرنوشت اسناد ملی موجود، بدون تمهید دقیق و قابل پایش شرایط، اقدامات و تدابیر، حرکت در چارچوب الگوی موجود، دشوار یا حتی غیرممکن، خواهد بود. براساس سازوکار ارائه‌شده در این مقاله، با استفاده از روش‌های تجزیه‌وتحلیل سیستم‌ها، مدیریت فرایند و مدیریت پروژه، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به‌مثابه یک «سیستم جامع»، اولاً باید به چندین «سیستم»، «زیرسیستم» و «فعالیت» معنا‌دار تجزیه و تقسیم شود، ثانیاً نهادهای ملی «اصلی» و «همکار» متولی اجرای هر یک از سیستم‌ها، زیرسیستم‌ها و فعالیت‌ها تعیین گردد، ثالثاً یک «جدول زمانی منعطف» برای اجرا، پایش و گزارش عملکرد هر یک از فعالیت‌ها طراحی و مستقر شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Development of a mechanism for national work division to start the process of implementing the progress model

نویسنده [English]

  • Reza Mahdi
Department of Future Studies / Institute for Social and Cultural Studies (ISCS) of Ministry of Science, Research and Technology
چکیده [English]

The acceleration of developments in the fields of scientific, political, economic, social and cultural has made achieving progress to be a pre-planned process based on futures study and participation. In the challenging process, the opportunities and resources aren't enough. All the requirements of the progress aren't equal in importance and priority. A recommended measure for all the nations is to exploit their scientific, economic, social, cultural resources with maximum efficiency and effectiveness. Such a recommendation for the country is the inclusion of all material and spiritual assets in the process of progress. In the paper, with a positivist guidance approach and the use of documents and experiences and the systems thinking, a mechanism for national work division has been developed to start implementing the Iranian Islamic model of progress. Based on the fate of the existing national documents, it will be difficult or even impossible to move within the framework of the existing model without the precise and possibility of monitoring provision of conditions, measures and measures. Based on the mechanism presented in the study, using the methods of systems analysis, process and project management, the model of progress as a "comprehensive system" should first be divided into several meaningful "systems", "subsystems" and "activities", secondly, the "main" and "partner" national institutions in charge of the implementation of each of the systems, subsystems and activities should be determined, thirdly, a "flexible timetable" should be designed and established for the implementation, monitoring and reporting of the performance of each of the activities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iranian Islamic model of progress
  • systems thinking
  • process management
  • project management
  • national work division
 برانت، وی. 1370. جهان مسلح، جهان گرسنه، ترجمه هرمز همایون­پور، تهران. سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
بهمن، ش. 1397. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از منظر حضرت آیت­الله خامنه‌ای. فصلنامه نظریه‌های اجتماعی متفکران مسلمان، 8 (2): 5-35.
توفیق، ف. 1383. تجربه چند کشور در برنامه‌ریزی، تهران. انتشارات مؤسسه عالی آموزش و پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی.
جاودانی، حمید و میلی‌ منفرد، ج. 1392. دانشگاه پایدار گذرگاهی برای زیستی با کیفیت. مجموعه مقالات دومین همایش آموزش عالی و توسعه پایدار. 48-29.
جعفری صمیمی، ا. 1394. اصلاح اقتصاد بخش عمومی؛ محور اساسی الگوی اسلامی- ایررانی پیشرفت. تهران. مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
جمعه‌پور، م. 1382. عوامل اصلی در فرایند توسعه پایدار. فصلنامه علوم اجتماعی، 22: 130-103.
زاهدی، ش .1393. تجزیه و تحلیل سیستم‌ها و روش‌ها، تهران. انتشارات دانشگاه پیام نور
سلطانی‌پور، ف.، و دماری، ب. 1395. وضعیت توسعه پایدار در ایران. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 14 (4): 14-1.
طهوری، ح.ر.، نوری، م. و جلیلی، پ. 1391. پیشنهاد ساختاری برای ارزیابی و اجرای طرح‌های کلان ملی توسعه فناوری. فصلنامه رهیافت، 51: 28-15.
قرابی، س. م. ج. 1392. بایسته‌های فرهنگی پیشرفت؛ الزامات فرهنگی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت. مجموعه مقالات دومین کنفرانس اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران. مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت: 1455-1437.
مجیدپور، م.، و نامداریان، ل. 1394. شناسایی موانع اجرای اسناد سیاست علم و فناوری کشور. فصلنامه مدیریت نوآوری، 4 (4): 60-31.
محمد، م. 1378. در جستجوی فقر یا مُلک سلیمان، ترجمه محمد سوری، تهران. انتشارات سیمین.
مطیعی لنگرودی، س. ح.1380. راهبردهایی در ارتباط با تحقق عدالت اجتماعی و توسعه پایدار. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 157: 34-18.
مهدی، ر. 1398. کنکاشی در «تدابیر الگو»: ضرورت ابهام­زدایی و همسویی با فرازهای «افق»، تهران. هشتمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
مهدی، ر. 1399. اجـرای کـدامین «الـگــو»: تحلیلی بر امکان­پذیری اجرای الــگوی «فـعلی» اسلامی ایرانی پیشرفت، تهران. نهمین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت.
الوانی، سیدمهدی و پورعزت، ع. ا. 1382. عدالت اجتماعی شالوده توسعه پایدار. کمال مدیریت، 2 و 3: 21-1.
یوردون، ا. 1376. تحلیل ساخت‌یافته نوین، ترجمه مرجان رضایی، ماندانا کاویانی و محمد جواد بهرامی، جلد اول، تهران. انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
Afgan, N.H., and Carvalho, M.G. 2010. The Knowledge Society: A Sustainability Paradigm. Cadmus, 1 (1): 23-47.
Cowen, M.P. and Shenton, R.W. 1996. Doctrines of Development. Routledge.
Crossman, A. 2019. Durkheim's Division of Labor in Society. Thought Co. London.
Greig, A.D.H. and Turner M. 2007. Challenging Global Inequality, Development Theory and Practice in the 21st century. New York. Palgrave Macmillan.
Kakar, S. 1970. Frederick Taylor: a study in personality and innovation. Cambridge, Mass: MIT Press.
Mahdi, R. 2015. Evaluation of National Science and Technology Policies in Iran. Elsevier. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195: 210-219.
Preston P.W. 1988. Rethinking Development. Routledge and Kegan Paul Books Ltd.
Preston P.W. 1996. Development Theory: An Introduction to the Analysis of Complex Change. Wiley-Blackwell.
Rapley, J. 2007. Understanding Development. Boulder. Lynne Rienner Publication. London.
Rodrigues, C.A. 2001. Fayol’s 14 principles of management then and now: a framework for managing today’s organizations effectively. Management Decision, 39 (10): 880-889. 
Takashi, N. 2000. Adam Smith’s division of labor and structural changes. Structural Change and Economics, 11 (2000): 5-11
Winston, M. 2011. Sustainability and Social Justice. International Journal of Business and Social Science, 2 (16): 46-69.
Yongxiang L. 2010. Science & Technology in China: A Roadmap to 2050. Strategic General Report of the Chinese Academy of Sciences. Press Beijing and Springer-Verlag Berlin Heidelberg.