شناخت و تحلیل سازه های مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی استان گلستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه جامعه شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان، ایران

چکیده

موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی نقش مهمی در نظام نوین کشاورزی، توانمندی و توسعه جوامع روستایی دارد. عملکرد این شرکت‌های تعاونی توسط عوامل مختلفی شکل گرفته و به آن وابسته است. در همین راستا، تحقیق حاضر به بررسی شناخت و تحلیل سازه‌های مؤثر بر موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی در استان گلستان پرداخته است. تحقیق حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی بوده که جامعه آماری این تحقیق را 19612 نفر از 48 تعاونی فعال تولید روستایی تشکیل داده‌اند که تعداد نمونه از طریق جدول کرجسی مورگان 377 نفر به دست آمد. نمونه‌گیری به صورت طبقه‌ای تصادفی انجام شد. پرسشنامه محقق‌ساخت ابزار سنجش تحقیق بود که روایی محتوایی آن با استفاده از نظرات متخصصان تأیید شد. مقادیر به دست آمده از میانگین واریانس استخراج شده (AVE) و پایایی ترکیبی (CR) نشان از روایی همگرا و پایایی مناسب پرسشنامه بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS23 و جهت مدل‌سازی معادلات ساختاری از نرم‌افزار Smart PLS3 استفاده شد. نتایج به دست آمده از مدل نشان داد، افزایش انسجام و همبستگی گروهی با ضریب 933/0 و افزایش بهره‌وری، عملکرد و اثربخشی با ضریب 903/0 در سطح 99 درصد اطمینان، مهم‌ترین سازه‌های تأثیرگذار بر موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی بود. نتایج نشان داد، موفقیت تعاونی‌های تولید روستایی تفاوت معنی‌داری در گروه‌های نوع عضویت در تعاونی، تحصیلات، دریافت تسهیلات از تعاونی و شرکت در دوره‌های آموزشی، دارد. با توجه به نتایج، رضایتمندی اعضاء از طریق ارائه خدمات و امکانات متفاوت از جمله نهاده‌ای، ضمن بالا بردن همبستگی گروهی، زمینه‌ساز عملکرد و اثربخشی بهتر تعاونی‌های تولید روستایی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Recognizing and analyzing the effective structures on the success of rural production cooperatives in Golestan province

نویسندگان [English]

  • noyan naimian
  • Ali Roshanaei
  • mohammad Hossein Asadi Davoodabadi
  • omid Aliahmadi
Department of Sociology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Ashtian Branch, Iran
چکیده [English]

The success of rural production cooperatives plays an important role in the modern agricultural system, the empowerment and development of rural communities. The performance of these cooperative companies is formed by various factors and depends on it. In this regard, the present research has investigated the recognition and analysis of the effective structures on the success of rural production cooperatives in Golestan province. The current research is a descriptive-survey type, the statistical population of this research consists of 19,612 people from 48 active rural production cooperatives, and the sample number was 377 people obtained through the Kargesi Morgan table. Sampling was done in a random stratified manner. The researcher-made questionnaire was a research measurement tool, whose content validity was confirmed using experts' opinions. The values obtained from the average variance extracted (AVE) and composite reliability (CR) showed the convergent validity and adequate reliability of the questionnaire. Data analysis was done using SPSS23 software and Smart PLS3 software was used to model structural equations. The results obtained from the model showed that increasing group cohesion and solidarity with a coefficient of 0.933 and increasing productivity, performance and effectiveness with a coefficient of 0.903 at the 99% confidence level were the most important structures affecting the success of rural production cooperatives. The results showed that the success of rural production cooperatives has a significant difference in the groups of the type of membership in the cooperative, education, receiving facilities from the cooperative and participating in training courses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Production Cooperatives
  • Performance
  • Productivity
  • Innovation
  • Responsibility
  1. احمدپور، ا.، مختاری، و.، و پورسعید، ع. 1392. سنجش میزان موفقیت تعاونی­های تولید کشاورزی در استان ایلام. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 2 (8): 27-44.

    احمدیان، م.ع.، و معینی، ع.ر. 1394. نقش سرمایه اجتماعی در عملکرد تعاونی­ها (مطالعه موردی دهستان بالاولایت شهرستان کاشمر). مجله علوم جغرافیایی، 11(22): 14-1.

    الفتی، ج.، رنگریز، ح.، احمدی، ک.، و رضایی، ب. 1399. عوامل مؤثر بر موفقیت شرکت‌های تعاونی تولیدی استان کرمانشاه. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 9 (34): 119-146.

    امانیان بیدختی، پ.، و صادقی­نیا، س. 1394. نقش تعاونی­های تولیدی فرش دستباف روستایی در میزان درآمدزایی و افزایش سرمایه­گذاری خراسان رضوی. مجله پژوهش و برنامه­ریزی روستایی، 4 (3): 101-113.

    امانی، ج.، غلامعلی لواسانی، م.، اژه­ای، ج.، و خضری آذر، ه. 1390. رابطه ارزش­های فرهنگی و متغیرهای فردی با میزان استفاده از رایانه در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 5 (1): 1-10.

    باباخانی، ا.، و واحدی، م. 1396. بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی در میزان موفقیت تعاونهی­های شیلات استان ایلام. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 6 (22): 53-79. 

    باصری، ب.، صادقی، ح.، خاکسار، ج.ر. 1389. بررسی عملکرد تعاونی­های تولید کشاورزی در ایران. مجله تحقیقات اقتصادی، 10 (3): 24-1.

    باغبانی آرانی، ا.، مقصودی گنجه، ی.، آریا­پور، ز.، ستوده آرانی، ح.، و مهتری آرانی، م. 1397. عوامل مؤثر بر تبادل دانش ضمنی و نقش آن در عملکرد بازاریابی شرکت­های تعاونی کشاورزی استان اصفهان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 7 (26): 1-27.

    برفی­زاده، ل.، غنیان، م.، و سواری، م. 1400. مدل­سازی دینامیکی اثرات تعاونی­های تولید بر مناطق روستایی. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 10 (37): 164-182.

    بلالی، ح.، موحدی، ر.، نظری کمرودی، ج. 1396. ارزیابی عوامل اثرگذار در بهبود عملکرد شرکت‌های تعاونی تولید روستایی در شهرستان سوادکوه. مجله پژوهش­های روستایی، 8 (4): 577-590.

    حاجی، ل.، چیذری، م.، چوبچیان، ش. 1394. عوامل تأثیرگذار بر توسعۀ پایدار تعاونی­های تولید کشاورزی شهرستان نقده از دیدگاه اعضای تعاونی­ها. مجله تعاون و کشاورزی، 4 (15): 94-103.

    حسن­زاده، ک.، چوبچیان، ش.، و کرمی دهکردی، ا. 1400. نقش شرکت­های تعاونی تولید روستایی در توسعه محیطی و سیاسی خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: شهرستان میاندوآب). یازدهمین همایش سراسری کشاورزی و منابع طبیعی پایدار: تهران.

    حیدری ساربان، و. 1391. بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی­های تولید روستایی (مطالعه موردی: شهرستان پارس آباد). مجله نگرشی نو در جغرافیای انسانی، 4 (2): 151-165.

    حیدری ساربان، و.، و زیارتی، م. 1396. عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر بر عملکرد تعاونی­های تولید روستایی شهرستان گناوه. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 6 (22): 107-112.

    خسروی، ا.، غلامرضایی، س.، رحیمیان، م.، و اکبری، م. 1396. بررسی اثر مؤلفه‌های کارآفرینی سازمانی بر عملکرد تعاونی‌ها از دیدگاه اعضای تعاونی‌های مرغ‌داران استان کرمانشاه. مجله پژوهش­های روستایی، 8 (4): 607-620.

    خفایی، ب. ١٣٨٨. عوامل مؤثر بر عدم موفقیت شرکت­های تعاونی بخش کشاورزی در شهرستان بوشهر و دشتستان. نشریه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تعاون، 20 (212): 183-200.

    رحمتی­زاده، ا.، بارانی، ح.، عابدی سروستانی، ا.، و امینی، ا. 1395. بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت شرکت­های تعاونی رسمی و غیررسمی مرتعداری (مطالعه موردی: استان­های مرکزی، تهران و اصفهان). پژوهش­نامه استان قم، 10: 105-84. 

    ستوده آرانی، ح.، باغبانی آرانی، ا.، مقصودی گنجه، ی.، مهتری آرانی، م.، و سرپله، ز. 1400. واکاوی اثر فرآیندهای مدیریت استعداد بر توانمندی شبکه­سازی و عملکرد سازمانی مورد مطالعه: شرکت­های تعاونی کشاورزی استان اصفهان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 37: 218-201.

    عباسی، ر.، رسول زاده، ب.، عباسی، پ. ١٣٨٨. عوامل مؤثر بر موفقیت و عدم موفقیت تعاونی­های تولیدی استان اردبیل. نشریه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تعاون. 20 (210 و 211): 70-90.  

    عزیزپورفرد، ف.، قبادی علی­آبادی، س.، و صدیقی، ح. 1394. عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی­های دامداران شهرستان کوهدشت. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 4 (15): 1-15.

    علی­بیگی، ا.ح.، و رحیمی، ا. 1391. عوامل مؤثر بر توانمندسازی روانشناختی اعضای تعاونی­های پرورش محصولات گلخانه­ای استان کرمانشاه. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 1 (4): 20-42.

    فاریابی، م.، و احمدوند، م. 1394. عوامل مربوط به موفقیت تعاونی­های تولید روستایی در جنوب استان کرمان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 4 (16): 103-129.

    فاریابی، م.، و احمدوند، م. 1396. تعیین‌کننده‌های عملکرد تعاونی‌های تولید روستایی در جنوب استان کرمان. مجله پژوهش­های روستایی، 8 (3): 404-421.

    فیض­اله­زاده، م.، محمدزاده، ش.، و کراری، ص. 1399. راهبردهای مناسب برای بازاریابی و صادرات محصولات کشاورزی در تعاونی­های تولید منطقه آزاد ماکو. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 9 (35): 53-80.

    قنبری، ن.، حیدرخانی، هـ.، و رستمی، م. 1396. بررسی ارتباط بین ابعاد مختلف سرمایۀ اجتماعی و توسعۀ روستایی از دیدگاه روستاییان (مورد مطالعه: روستاهای شهرستان ایلام). فصلنامه فرهنگ ایلام، 18 (54 و 55): 36-57.

    کردعلی­وند، س.، غنیان، م.، خسروی­پور، ب.، و یزدان­پناه، م. 1396. کاربرد فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در اولویت­بندی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی­های روستایی استان لرستان. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 6 (21): 67-85.

    کرمی، ش.، و علی­بیگی، ا. 1393. شناسایی و اولویت­بندی عوامل تأثیرگذار بر توسعه تعاونی­های تولیدی کشاورزی. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 10 (3): 111-142.

    کروبی، ح.، اجلی، ج.، و شهنوازی، ع. 1393. بررسی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی­های تولید روستایی منتخب استان آذربایجان شرقی. اولین کنفرانس بین­المللی یافته­های نوین در علوم کشاورزی، منابع طبیعی و محیط­زیست: تهران.

    کمالی مقدم، ن.، و احمدوند، م. 1400. تحلیل رفتار حفاظت از خاک در جالیزکاران دهستان دشت روم، شهرستان بویراحمد: کاربرد تئوری انگیزش حفاظت. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، 17 (2): 113-129.

    کوهی،ک. ١٣٨۵. بررسی آسیب­شناسی توسعه تعاونی­ها در سطح استان آذربایجان شرقی. وزارت تعاون. اداره کل تعاون استان آذربایجان شرقی.

    کیخسروی، م.، و دهیوری، س. 1394. تحلیل عاملی عوامل مؤثر بر موفقیت عملکرد اعضاء هیئت مدیره شرکت­های تعاونی روستایی، تولیدی و کشاورزی (شهرستان صحنه). سومین همایش ملی گیاهان دارویی و کشاورزی پایدار: همدان.

    موسایی، م.، و محمدی­مفرد، آ. 1397. شناسایی عوامل اجتماعی و محیطی مؤثر در عملکرد تعاونی­های تولید روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد. فصلنامه تعاون و کشاورزی، 7 (28): 167-198.

    موسیوند، ب.، و ربیعی، ع. 1392. بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی و شکل­گیری فعالیت­های تعاونی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای ده­کائید، دوجفت و چهارچریک شهرستان شازند). فصلنامه تعاون و کشاورزی، 2 (7): 22-1.

    نصرالهی، م.، الهیاری، م.، صداقت حور، ش.، نورحسینی، س. 1394. عوامل مؤثر بر عدم موفقیت تعاونی­های چایکاران در استان گیلان. فصلنامه تعاون در کشاورزی، 4 (14): 111-126.

    هادی­زاده­بزاز، م.، و بوذرجمهری، خ. 1395. بررسی نقش تعاونی­های تولید روستایی در افزایش توانمندی فنی و اقتصادی کشاورزان مناطق روستایی شهرستان نیشابور. مجله راهبردهای توسعه روستایی، 3 (4): 443-459. 

    Al-Hamouli, M.M., Yassen, H.S., and Mohamed, F.A. 2021. Factor analysis of factors affecting the success of the performance of board members of rural, manufacturing, and agricultural cooperatives (Idmo city). Agricultural Marketing and Commercialization Journal, 5 (1): 138-152.

    Anania, P., and Rwekaza, G.C. 2016. The determinants of success in agricultural marketing co-operatives in tanzania: the experience from mweka sungu, mruwia and uru north njari agricultural marketing co-operatives in moshi district. European Journal of Research in Social Sciences, 4 (3): 62-75.

    Aponno, E.H., Brasit, N., Taba, M.I., and Amar, M.Y. 2017. Facors that influence organizational citizenship behavior and employees performance with local culture modernation, peila gandond. Scientific Research Journal (SCIRJ), V(VI): 10-26.

    Bibby, A., and Shaw, L. 2005. Making a difference: Co-operative solutions to global poverty. Co-operative College, 23: 453-456.

    Bijman, J. 2005. Cooperatives and heterogeneous membership: eight propositions for improving organizational efficiency. Paper presented at the EMNet - Conference Budapest, Hungary.

    Buthelezi, N. K. 2020. Factors influencing the operational performance of co-operatives in South Africa: A case study of uThukela District Municipality (Doctoral dissertation).

    Castilla-Polo, F., Sánchez-Hernández, M. I., and Gallardo-Vázquez, D. 2017. Assessing the influence of social responsibility on reputation: an empirical Case-Study in agricultural cooperatives in Spain. Journal of Agricultural and Environmental Ethics, 30 (1): 99-120.

    Crozet, M. 2011. Cooperatives for people-centred rural development. ILO.

    Dendup, T., and Aditto, S. 2021. Performance and challenges of agriculture cooperatives in Bhutan. Khon Kaen Agr, 48 (5): 1194-1205.

    Freiling, J., and Schelhowe, C. 2014. The impact of entrepreneurial orientation on the performance and speed of internationalization. Journal of Entrepreneurship, Management and Innovation, 10 (4): 169.

    Hando, H., Senapathy, M., and Bojago, E. 2022. Determinants of Member Participation in Activities of Multipurpose Primary Cooperatives: The Case of Kindo Koysha District, Southern Ethiopia. Advances in Agriculture, 2022: 3569016.

    Harper, R. 2002. The measurement of social capital in the United Kingdom. Office for National Statistics, 11: 2019.

    Harper, D. 2010. The critical factors for the success of cooperatives and other groups. Washington DC, 52: 223-240.

    Holloway, G., Nicholson, C., Delgado, C., Staal, S., and Ehui, S. 2000. Agroindustrialization through institutional innovation Transaction costs, cooperatives and milk‐market development in the east‐African highlands. Agricultural Economics, 23 (3): 279-288.

    Junior, O. D. P. O., and Wander, A. E. 2021. Factors for the success of agricultural cooperatives in Brazil. Journal of Agriculture and Rural Development in the Tropics and Subtropics, 122 (1): 27-42.

    Kalkan, M., and Kaygusuz, C. 2012. The psychology of entrepreneurship. edited by Thierry Burger-Helmchen,1,3-27. Retrieved from www. intechopen.com.

    1. Khan, H.H.A., Abdullah, H., and Ah, S. H.A.B. 2016. Factors affecting performance of co-operatives in Malaysia. International Journal of Productivity and Performance Management, 65 (5): 641-671.

    Korsa, D. H. 2021. Factors Influencing Evaluation on the Performance of Primary Agricultural Cooperative Societies with Reference to Abuna Gindeberet Woreda, Oromia Regional State, Ethiopia. Oromia Regional State, Ethiopia. International Journal of Innovative Science and Research Technology, 6 (8): 1270-1277.

    Kumar, V., Wankhede, K. G., and Gena, H. C. 2015. Role of cooperatives in improving livelihood of farmers on sustainable basis. American Journal of Educational Research, 3 (10): 1258-1266.

    Macdonald, T.O.R., and Rowarth, J.S. 2013. Critical success factors when going global: agribusiness co-operative growth. In Proceedings of the New Zealand Grassland Association (pp. 55-60).

    Maestre-Matos, M., Lombana-Coy, J., Mesías, F.J., and Elghannam, A. 2021. Institutional Factors That Affect Inclusive Businesses: The Case of Banana Cooperatives in the Magdalena Region (Colombia). International Journal of Rural Management, 17(1_suppl), 69S-96S.

    Maria, S., Darma, D.C., and Nurfadillah, M. 2019. The factors that affect toward performance and cooperative success. Archives of Business Research, 7(12): 219-232.

    Moral, A.M., and Uclés, D.F. 2022. The agricultural cooperative in the face of the challenges of globalization, sustainability and digitalization. Agriculture, 12(3): 424-427.

    Moreira, V.R., Freier, A., and Veiga, C.P. 2016. A review of concepts, strategies and techniques management of market risks in agriculture and cooperatives. International Business Management, 10 (6): 739-750.

    Mubirigi, A., Shukla, J., and Mbeche, R. 2016. Assessment of the factors influencing the performance of Agricultural cooperatives in GatsiboDistrict, Rwanda. International Journal of Information Research and Review, 3 (9): 2755-2763.

    Nagarajan, S., and Ponnusamy, I. 2019. Mainstreaming Women Self-Help Groups to Promote Social and Solidarity Economy. https://ec.europa.eu/info/system/files/agri_sp_2020_2024_en.pdf

    Nguyen, M. D. 2011. Characteristics of agricultural cooperatives and its service performance in Bac Ninh province, Vietnam. Journal of International Society for Southeast Asian Agricultural Sciences, 17 (1): 68-79.

    1. Omar, A. R. C., Ishak, S., Othman, A. S., and Sum, S. M. 2022. Exploring the catalyst and constraint factors of agriculture cooperative performance. International Journal of Business and Society, 23 (1): 476-495.

    Othman, A., Mansor, N., and Kari, F. 2014. Assessing the performance of co-operatives in Malaysia: an analysis of co-operative groups using a data envelopment analysis approach. Asia Pacific Business Review, 20 (3): 484-505.

    Ribas, W. P., Pedroso, B., Vargas, L. M., Picinin, C. T., and Freitas Júnior, M. A. D. 2022. Cooperative Organization and Its Characteristics in Economic and Social Development (1995 to 2020). Sustainability, 14 (14): 8470.